شیر مادر: اهمیت، ترکیبات، فواید و علت کم بودن شیر مادر و دعا برای ازدیاد آن
شیر مادر: اهمیت، ترکیبات، فواید و علت کم بودن شیر مادر / شیر مادر از چه موادی تشکیل شده / کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد, دعا برای ازدیاد شیر مادر / بوی بد شیر مادر
شیر مادر : در این مقاله از وبسایت ویکی ویو در بخش زنان و بارداری به شیردهی، اهمیت شیر مادر, ترکیبات شیر مادر, فواید شیر مادر, شیر مادر از چه موادی تشکیل شده, کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد, دعا برای ازدیاد شیر مادر, برای اینکه شیر مادر زیاد بشه چی بخوریم, علت کم بودن شیر مادر, بوی بد شیر مادر, دعا برای نوزاد خوردن شیر مادر می پردازیم.
با ما همراه باشید.
فهرست عناوین مقاله:
- اهمیت شیر مادر
- ترکیبات شیر مادر
- فواید شیر مادر
- شیر مادر از چه موادی تشکیل شده
- کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد
- دعا برای ازدیاد شیر مادر
- برای اینکه شیر مادر زیاد بشه چی بخوریم
- علت کم بودن شیر مادر
- بوی بد شیر مادر
اگر درباره این مقاله اطلاعات مفید یا تجربه ای دارید در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
شیر مادر, اهمیت شیر مادر, ترکیبات شیر مادر, فواید شیر مادر, شیر مادر از چه موادی تشکیل شده, کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد, دعا برای ازدیاد شیر مادر, برای اینکه شیر مادر زیاد بشه چی بخوریم, علت کم بودن شیر مادر, بوی بد شیر مادر, دعا برای نوزاد خوردن شیر مادر
اهمیت شیر مادر
آغوز نخستین قطره‌های شیر مادر برای حفاظت از فرزند
اولین شیر ترشح شده از سینه‌ی مادر که آغوز نام دارد از کودک در برابر ترکیباتی به نام «ایمونوگلوبولین A» حفاظت میکند.
این ترکیب لایه‌ی محافظتی تولید میکند که مانع از رسیدن میکروبها به روده‌ها، بینی و گلوی نوزاد میشود.
شیر مادر در ۶ ماه نخست تولد وی بسیار لازم و ضروری است.
اهمیت شیر مادر
این کار علاوه بر اینکه یک رابطه عمیق عاطفی بین مادر و فرزند ایجاد میکند باعث میشود که نوزاد به خوبی تغذیه و رشد کند.
شیر دادن همچنین باعث تولید هورمون سیتوکسین میشود که احساس مادرانه‌ی عمیقی به خانم‌ها می‌دهد.
تغذیه با شیر مادر یک برد دوجانبه است.
تغذیه با شیر مادر و محافظت در برابر عفونتهای شایع
تغذیه انحصاری با شیرمادر از شیرخوار در مقابل عفونت های شایع محافظت می کند، شیر مادر برای ۶ ماه، فراوانی و شدت عفونت های شایع را در یک سال اول زندگی کاهش می دهد.
تغذیه با شیر مادر، عفونت های حاد تنفسی (ARI) و عفونت حاد گوش داخلی (AOM) را در طول شیرخوارگی کاهش می دهد.
شیر مادر مناسب برای رشد نوزاد
شیر خشک حاوی مواد مغذی خاصی است اما این مواد مغذی از شیر مادر کمتر است.
باید بدانید که شیر مادر حاوی هورمون‌ها، سلولهای زنده، آنزیم‌ها و آنتی‌بادی‌هایی است که از بدن مادر ترشح میشود و برای رشد کودک لازم است.
شیر مادر؛ ضد وبای کودکان
کودکانی که از شیرمادر تغذیه می کنند، کمتر به بیماری وبا مبتلا می شوند؛ چرا که شیرمادر با هیچ آلودگی در تماس نخواهد بود.
مهم ترین نشانه های وبا شامل تهوع، دل درد، دل پیچه، تب و نیز گودی دور چشم و همچنین تکرر دفع مدفوع و ادرار است که در اثر تماس دست آلوده با دهان و مصرف سبزیجات و آب آلوده همچنین خوردن غذاهایی که حشرات بر روی آن ها نشسته باشند، این بیماری به وجود می آید.
شیر مادر و آلرژی کمتر
نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد کودکانی که شیر خشک می‌خورند بیشتر از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند به انواع آلرژی‌ها مبتلا میشوند.
توجه داشته باشید «ایمونوگلوبولین A» ی موجود در شیر مادر باعث ایجاد چنین حفاظتی در کودکان میشود.
شیر مادر و هوش کودک
شیر مادر باعث تقویت حافظه میشود.
در واقع کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشود باهوش‌تر هستند.
نتایج پژوهش‌هایی که روی بیش از ۱۷ هزار کودک انجام شده است نشان می‌دهد کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند بهره هوشی بالاتری از کودکانی که شیر خشک می‌خورند دارند.
هر چه مدت زمان تغذیه با شیر مادر بیشتر باشد کودکان امتیاز بیشتری از نظر هوش می‌گیرند.
تغذیه با شیر مادر پیشگیری از چاقی بیش از حد
در تحقیقی که به تازگی انجام پذیرفته، مشخص شده است، هرچه دوران استفاده ی کودکان از شیر مادر طولانی تر باشد و دیرتر خوردن غذاهای معمولی و جامد را آغاز کنند، احتمال ابتلا به چاقی در بزرگسالی برای آن ها کمتر است.
محققان احتمال می‌دهند که این به دلیل وجود انسولین کمتر در شیر مادر است.
ترکیبات شیر مادر
ترکیب کلستروم:
کلستروم یا آغوز، ماده غذایی بسیار مقوی است که تا چند روز پس از زایمان ترشح می شود.
اهمیت کلستروم یا آغوز در نوع و میزان پروتئینهای آن است که میزان آغوز سه برابر شیر مادر است و این پروتئینها از نوع اسیدهای امینه ضروری و نیز پروتئینهای ایمنی بخش به نام ایمنوگلوبولینها می باشند.
ترکیبات شیر مادر
این پروتئینها در آغوز مادری که نوزاد نارس به دنیا آورده نسبت به پروتئین آغوز مادرانی که بموقع زایمان کرده اند ۲۰% افزایش دارد.
بنابراین، آغوز سرشار از مواد مختلف ایمنی زا بر ضد باکتریها و ویروسها می باشد.
همچنین یک میلی لیتر آغوز حدود ۱۱۰۰۰۰۰۰ گلبول سفید دارد که گلبولهای سفید از عوامل بسیار مهم ایمنی بخش برای نوزاد است و او را در مقابل بیماریهای میکروبی و ویروسی محافظت می کند.
نوعی از این پروتئینها ایمنوگلوبولین به نام IgA می باشد که میزان آن در آغوز بسیار قابل توجه است.
مخاطهای گوارشی نوزاد در چند هفته اول زندگی، قادر به ترشح IgA نیست و بایستی این ماده از طریق آغوز به نوزاد برسد تا از مخاط گوارشی نوزاد در مقابل هجوم باکتریهایی چون شیکلا E.COLi بسالمونلد، استافیلوکوک روتا ویروسها و ویروس پولیو محافظت نماید.
میزان لاکتوز:
میزان لاکتوز آغوز ۷/۵ گرم درصد، لاکتوز شیر کامل ۱/۷ گرم درصد و لاکتوز شیر گاو ۴ گرم درصد است.
پس از گذشت چند روز بتدریج از غلظت آغوز کاسته شده و سرانجام، شیر با ترکیب خاصی تولید و ترشح می شود.
در ارتباط با تولید و ترشح بیشتر شیر عواملی دخالت دارند .
ترکیب شیر مادر
شیر مادر دارای سه دسته اصلی مواد غذایی یعنی قند، چربی و پروتئین است.
قند
نوع قند شیر مادر، لاکتوز است.
از آنجا که سلولهای مغز فقط از قندی به نام گلوکز تغذیه می کنند، رشد و تکامل مغزی نوزاد با میزان قند موجود در شیر مادر ارتباط مستقیم دارد.
لاکتوز شیر مادر بسرعت به گلوکز و گالاکتوز تجزیه شده که گلوکز به مصرف سلولهای مختلف، بخصوص سلولهای مغزی و عصبی می رسد و گالاکتوز به مصرف یک نوع باکتری به نام لاکتو باسیل و باعث تکثیر این باکتری می شود.
در نتیجه از رشد سایر میکروبها و باکتریهای بیماری زا جلوگیری می گردد.
پروتئین
در شیر مادر دو نوع پروتئین به نام کازئین و WHEY وجود دارد که میزان پروتئین WHEY (وی) حدود ۸۰% کل پروتئینهای شیر مادر را تشکیل می دهد.
اهمیت پروتئین وی WHEY در سهل الهضم بودن آن است؛ در حالی که شیر مادر در مقایسه با شیر انسان، عمدتا حاوی کازئین است که بسیار دیر هضم بوده، جذب و هضم آن مستلزم صرف انرژی زیاد است، میزان پروتئین شیر انسان نصف پروتئین شیر گاو است، ولی به لحاظ خصوصیات بیولوژیک انرژی مورد نیاز بدن شیرخوار را تأمین نموده و بهترین و مناسبترین غذا برای شیرخوار است.
اسید آمینه ضروری مانند سیستئین که برای رشد جسمانی و اسید آمینه تورین که برای رشد و تکامل مغزی و عصبی شیرخوار حائز اهمیت است فقط در شیر مادر موجود است و شیر گاو فاقد این نوع اسیدهای آمینه می باشد، دلیل اهمیت این دو اسید آمینه این است که هیچ کدام از اینها در بدن نوزاد ساخته نمی شود.
خون نوزادی که شیر مادر می خورد دارای این دو اسید آمینه ضروری و مهم است، در حالی که خون نوزادانی که از شیرهای جانشین شونده استفاده می کنند فاقد سیستئین و تورین است.
چربی
مواد چربی مهمترین منبع تولید و ذخیره انرژی در بدن است، به طوری که هر یک گرم چربی حدود نه کالری انرژی تولید می کند، در حالی که هر گرم قند یا پروتئین حدود چهار کالری انرژی تولید می کند.
شیر مادر، در ساعات مختلف از ترکیب متغیری برخوردار است.
در ساعت شش صبح کمترین میزان چربی و حدود دو بعد از ظهر بیشترین مقدار چربی را دارد.
در هر نوبت که شیرخوار شروع به مکیدن شیر مادر می کند، ابتدا غلظت چربی شیر بسیار کم است و در پایان شیر خوردن، میزان چربی بسیار زیاد می شود بیشترین نوع چربی شیر مادر را یک نوع چربی به نام تری گلیسیرید تشکیل می دهد که بعدها در بدن نوزاد طی مراحلی به اسیدهای چرب آزاد و گلیسرول تبدیل می شود، البته مقداری از این تبدیل انرژی در شیر مادر صورت می گیرد به طوری که بلافاصله بعد از شیر خوردن مقدار قابل توجهی انرژی آماده در اختیار شیرخوار قرار می گیرد.
میزان و نوع چربی مصرف شده توسط مادر بر روی میزان چربی شیر مادر اثر می گذارد و علاوه بر اینکه تغذیه مطلوب مادر شیرده بر حجم شیر مؤثر است بر میزان و نوع چربی نیز تأثیر بسزایی دارد.
بنابراین، توصیه و تأکید می شود که کلیه مادران در دوران بارداری و شیردهی به وضع و کیفیت تغذیه خود کاملاً دقت نمایند تا بتوانند فرزندان سالم و قویتری داشته باشند.
کلسترول نیز یک نوع چربی است که در شیر مادر نسبت به شیر خشک بیشتر یافت می شود و سیستم گوارشی نوزاد را برای هضم و متابولیسم کلسترول در آینده آماده تر می کند و به لحاظ همین کسب آمادگی است که شیر مادرخواران نسبت به شیر خشک خواران کمتر دچار عوارض قلبی و عروقی ناشی از افزایش کلسترول می شوند، تغییر رژیم غذایی مادر تأثیری بر میزان کلسترول شیر مادر نمی گذارد.
اسیدلینولئیک و اسید آراشیدونیک دو نوع اسید چرب ضروری هستند.
میزان اسیدلینولئیک شیر مادر حدود هشت برابر شیر گاو است و وجود آن برای رشد و تکامل مغز بسیار مهم است، کمبود اسید آراشیدونیک می تواند موجب التهاب مختلف پوستی، عقب ماندگی رشد جسمی و کاهش تعداد پلاکتهای خون شود، بعلاوه کودک را نسبت به عفونتهای مختلف مستعد می کند.
اهمیت چربی شیر مادر در مورد نوزادان نارس بسیار قابل توجه است چون نوزادان نارس باید ضمن اینکه روند طبیعی رشد خود را طی می کنند تأخیر رشد خود را نسبت به همسالانشان نیز جبران نمایند بنابراین، به میزان انرژی بیشتری نیاز دارند، و مهمترین منبع تولید این انرژی چربی شیر مادر است.
حکمت بی نظیر خالق هستی به گونه ای اعجاب انگیز این نیاز نوزادان نارس را تأمین کرده است.
چربی شیر مادرانی که نوزاد نارس به دنیا آورده اند نسبت به چربی شیر مادران دیگر ۳۰% افزایش دارد، همچنین پروتئین این گونه مادران نیز ۲۰% بیشتر است.
پرومتاگلاندینها موادی هستند که در هیچ شیرخشکی یافت نمی شوند، ولی در شیر مادر وجود دارند و از مخاطهای گوارشی و سایر مخاطهای نوزاد در برابر سموم میکروبها محافظت می کنند.
ویتامینها
شیر مادر حاوی ویتامینهای ضروری و مواد معدنی مختلف است، مهمترین ویتامینهای شیر مادر عبارتند از: ویتامین K، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین C.
ویتامین K
اگرچه ویتامین K در شیر مادر وجود دارد، ولی به دلیل اینکه در دوران نوزادی احتمال خونریزی وجود دارد، و اینکه میزان حجم شیر مادر و به دنبال آن ویتامین K در دوره نوزادی پایین می باشد، بهتر این است که در دوره نوزادی از ویتامین K خوراکی استفاده شود.
ویتامین K در مراحل مختلف انعقاد خون دخالت دارد و بعضی از فاکتورهای انعقادی به میزان ویتامین K وابسته است.
بنابراین، اگر نوزادی با کمبود ویتامین K روبه رو گردد، ممکن است دچار خونریزیهای مختلف شود.
ویتامین D
همان طور که می دانیم ویتامین D در ساخحت و استحکام استخوانها نقش اساسی دارد و کمبود آن می تواند منجر به بیماری راشیتیسم یا نرمی استخوان در شیرخواران شود.
ویتامین D در شیر مادر وجود دارد و به طور کامل در بدن نوزاد و شیرخوار جذب می شود.
همان طور که در مباحث قبل بارها تأکید شد، مادران باید در دوران بارداری و بعد از آن نیز از شیر و فراورده های آن و سبزیجات به میزان بیشتری استفاده نمایند.
در این صورت شیرخوار نیاز به تجویز ویتامین D اضافی نخواهد داشت.
ناگفته نماند علاوه بر این لازم است که شیرخوار به طور مستقیم در معرض نور خورشید قرار بگیرد.
بر اثر تابش نور خورشید که حاوی اشعه ماورای بنفش است، نوعی از ویتامین D که به صورت غیر فعال در زیر پوست شیرخوار وجود دارد، به نوع فعال ویتامین D تبدیل می شود.
اگر تغذیه مادر مطلوب نباشد یا شیرخوار در معرض آفتاب قرار نگیرد ممکن است شیرخوار به راشیتیسم (نرمی استخوانها) دچار شود.
بنابراین، جهت پیشگیری از این بیماری لازم است روزانه حدود ۴۰۰ واحد ویتامین D خوراکی برای شیرخوار، تجویز شود.
ویتامین E
ویتامین E جهت تحکیم جدار گلبولهای قرمز ضروری است، کمبود آن ممکن است باعث پارگی جدار گلبول قرمز و لیزی آن و در نهایت منجر به کم خونی شود.
همچنین وجود ویتامین E برای سلامت سلولهای شبکیه چشم و ریه ضروری است. مصرف شیر مادر از بروز این عوارض جلوگیری می کند.
مواد معدنی: شیر مادر حاوی بعضی از مواد معدنی مهم و ضروری است که مهمترین آنها آهن، روی، منیزیم و املاح دیگر مثل سدیم، پتاسیم، کلسیم و فسفر می باشد.
به دلیل اینکه کلیه های نوزادان و شیرخواران ظریف و حساس است و تحمل بار زیاد املاح را ندارد، میزان املاح در شیر مادر کم و متناسب با کلیه شیرخوار است.
آهن
میزان آهن شیر مادر کم است، با این وجود به دلیل اینکه جذب آهن شیر مادر بسیار خوب است، شیرخوار تا حدود چهار یا شش ماهگی نیاز به تجویز آهن ندارد و بندرت در قبل از شش ماهگی نیاز به تجویز آهن پیدا می شود، اما به دلیل اینکه بتدریج میزان هموگلوبین خون شیرخوار کم می شود لازم است بعد از چهار یا شش ماهگی از قطره آهن استفاده شود.
مقدار آهن شیر گاو کم است.
جذب آهن شیر گاو بر خلاف شیر انسان بسیار ناچیز است، به طوری که جذب آهن شیر مادر حدود ۵۰% و جذب آهن شیر گاو حدود ۵% است.
کمبود آهن منجر به کم خونی فقر آهن می شود.
آهن در ساختمان هموگلوبین و گلبول قرمز نقش اساسی دارد.
کم خونی فقر آهن باعث عصبانیت، کج خلقی، بی اشتهایی و رنگ پریدگی شیرخوار می شود.
روی
نوزادان و شیرخوارانی که از شیر مادر استفاده می کنند دچار کمبود روی نمی شوند
اما شیرخوارانی که از شیر غیر مادر تغذیه می کنند دچار کمبود روی و در نتیجه التهابات پوستی می شوند که درمان آن خوردن شیر مادر است.
فواید شیر مادر
تقویت رابطه عاطفی مادر و کودک
برآوردن نیاز های احساسی کودک
تغذیه کامل و غنی برای کودک بدون نیاز به افزودنی
کاهش سرطان پستان در نوزادان دختر در آینده
ارتباط شیر مادر و افزایش هوش
بچه های تغذیه شونده با شیر مادر تکامل حرکتی بهتری دارند
فواید شیر مادر
شیر مادر باعث تکامل سیستم ایمنی کودک شده و همچنین حاوی آنتی بادی می باشد
شیر مادر نسبت به بقیه شیرها قابل هضم تر است
شیر مادر ریسک دیابت در کودک را کاهش می دهد
شیر مادر ریسک آلرژی را در کودک کاهش می دهد
شیر مادر ریسک آسم را در کودک کاهش می دهد
شیر مادر ریسک عفونت گوش را در کودک کاهش می دهد
شیر مادر ریسک مرگ ناگهانی را در کودک کاهش می دهد
شیر مادر کودک را در مقابل اسهال حفظ می کند
شیر مادر کودک را در مقابل مننژیت باکتریال حفظ می کند
شیر مادر کودک را در مقابل عفونت تنفسی حفظ می کند
شیر مادر ریسک کانسر در دوران کودکی را کاهش می دهد
شیر مادر ریسک آرتریت روماتویید را در کودک کاهش می دهد
شیر مادر شانس ابتلا به هوچکین( یک نوع بیماری بدخیم غدد لنفاوی) را کاهش می دهد
شیر مادر کودک را در مقابل ضایعات و نقص بینایی حفظ می کند
شیر مادر شانس پوکی استخوان را کاهش می دهد
شیر مادر به تکامل سیستم گوارشی کمک می کند
شیر مادر شانس چاقی در آینده را کاهش می دهد
مشکلات قلبی عروقی در زمان تغذیه با شیر مادر کمتر است
شیر مادر شانس ابتلا به کولیت زخم شونده روده را کاهش می دهد
شیر مادر کودک را در مقابل عفونت همو فیلوس حفظ می کند
کودکان تغذیه شونده با شیر مادر کمتر مریض می شوند
شیر مادر اثر واکسن را افزایش می دهد
شیر مادر شانس گرفتن بیماری آنتروکولیت نکروزان (یک بیماری روده ای) را کاهش می دهد
درجه حرارت شیر مادر همیشه به اندازه است
درصد چربی کربو هیدرات و پروتیین شیر مادر به اندازه است
بچه های شیر مادر سالمترند
شیر مادر مرگ قبل از ۳ سالگی را کاهش می دهد
شیر مادر یک ضد درد طبیعی برای نوزاد است
شیر مادر باعث خواب بیشتری در کودک می شود
بچه های تغذیه کننده باشیر مادر خوش بو هستند
شیر مادر می تواند یک آنتی بیوتیک موثر برای زخم باشد
شیر مادر می تواند با عفونت چشم مبارزه کند
شیر مادر کودک را از کاهش آهن حفظ می کند
مکیدن باعث بهبود هماهنگی حرکات چشم و دست می شود
شیر مادر ریسک عفونت ادراری را کاهش می دهد
شیر مادر باعث رشد شناختی بهتری در کودک می شود
شیر مادر باعث رشد اجتماعی بهتری در کودک می شود
شیر مادر ریسک فتق کشاله ران را کاهش می دهد
عدم تغذیه با شیر مادر ریسک ام اس در آینده را افزایش می دهد
بچه های تغذیه کننده باشیر مادر پوست بسیار خوبی دارند
بچه های تغذیه کننده باشیر مادر دچار اگزمای کمتری می شوند
شیر مادر باعث رشد گفتاری بهتری در کودک می شود
بچه های تغذیه کننده باشیر مادر دچار خرابی کمتر دندانها می شوند
شیر مادر باعث رشد بهتری در دندانها و فک کودک می شود
شیر مادر نگرانی شما را در مورد اضافه کردن آب احتمالا آلوده به شیر حذف می کند
شیر مادر بهترین غذا برای کودک مریض است
شیر مادر از چه موادی تشکیل شده
شیر مادر تشکیل میشود از ۹۰ در صد آب، ۶ در صد شکر شیر و یک سری شکرها و پروتئینهای دیگر.
برای مثال ماده‌ی کاسئین که پروتئین شیراست، در بدن نوزاد هضم میشود و پس از آن او را با اسیدهای آمینه تامین میکند.
شیر مادر از چه موادی تشکیل شده
سایر مواد پروتئینی در دستگاه گوارشی نوزاد ذخیره میشوند تا در موقع نیاز میکروب بیماریهای مختلف را از بین ببرند.
برخی دیگر در رشد کودک تاثیر می‌گذارند، به خصوص بر رشد غشای مخاطی روده.
به همین دلیل کودکانی که در دوران نوزادی شیر مادر نخورده‌اند بیشتر با مشکلات دستگاه گوارشی مواجه میشوند.
کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد
تعداد زیادی از مادران از کم بودن یا آبکی بودن شیر خود ناراضی اند، قسمت عمده این مشکل بـه خوراکی و تغذیه مادران مربوط می شود،
هر غذایی باعث افزایش کیفیت شیر مادر نمیشود.
برای افزایش کیفیت شیر مادر بـه زمان و تغذیه هدف دار احتیاج داریم، در ادامه غذاها و خوراکی های مفید را معرفی می‌کنیم.
کیفیت شیر مادر به چه چیزی بستگی دارد
بیشتر غذا بخورید
بدن برای تولید شیر، نیاز بـه حدود ۵۰۰ کالری اضافی دارد؛ بنابر این اگر بـه خوردن ۲۰۰۰ کالری روزانه خود عادت دارید، وقت آن اسـت کـه اندکی مواد مغذی بـه رژیم خود اضافه کنید.
فکر رژیم گرفتن را نیز از سرتان بیرون کنید.
هم چنین درنظر داشته باشید کـه رژیم سالمی از تمام گروه‌های غذایی برای خود داشته باشید: غلات، میوه ها، سبزیجات، گوشت، جوانه‌ها، شیر و لبنیات.
مثال هایی از یک وعده غذایی ۵۰۰ کیلو کالری
۲ تکه نان غله کامل با ۱ تخم مرغ پخته شده
یک فنجان سبزیجات خام یا پخته شده
یک لیوان شیر چربی گرفته شده
یک واحد میوه تازه
خوردن غذاهای مغذی مانند آجیل و مغزهای خام، هوموس، کلوچه‌ها و مافین‌های غلات کامل بـه همراه سبزیجات نیز موجب افزایش کیفیت شیر مادر می شود.
از مصرف مواد غذایی بی‌کیفیت و پر کالری مانند غذاهای فست فودی، چیپس سیب زمینی و شیرینی اجتناب کنید.
درنظر داشته باشید کـه عدم دریافت کالری کافی باعث کاهش تولید شیر مادر و تاخیر رشد در کودک میشود.
تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید
کاملا طبیعی اسـت کـه در دوران شیردهی احساس گرسنگی کنید، زیرا بدن شـما نیاز بـه انرژی زیادی برای تولید شیر دارد؛ بنابر این برای پیش گیری از گرسنگی، در طول روز سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده داشته باشید.
درصورت نیاز می توانید پیش از خواب نیاز یک میان وعده دیگر مصرف کنید تا در شیردهی شبانه احساس گرسنگی نکنید.
آب بنوشید
بدن مادر برای تولید شیر نیاز بـه آب زیادی دارد؛ بنابر این سعی کنید در طول روز دو برابر مقدار معمول آب بنوشید.
مصرف حدود ۴ لیتر آب در روز بدن شـما و نوزاد را هیدراته نگاه می‌دارد و بـه تولید شیر کافی کمک میکند.
هم چنین بهتر اسـت مصرف نوشیدنی های ادرار آور کـه موجب خشک شدن شیر میشوند را کاهش دهید.
چای، قهوه، شکلات، قند و الکل از این دسته اند.
مصرف کافئین را محدود کنید
مصرف کافئین چرخه خواب نوزاد را برهم میزند و باعث بروز اختلال در ساعات خواب و بیداری او میشود، بنابر این بهتر اسـت مصرف کافئین رابه حداکثر دو یا سه فنجان در روز محدود کنید.
فعالیت بدنی متعادل داشته باشید
بر اساس پژوهش‌های اخیر، فعالیت بدنی مادر در افزایش کیفیت شیر تاثیر زیادی دارد.
سعی کنید بطور متوسط ۳ تا ۴ بار در هفته فعالیت ورزشی داشته باشید.
ورزش بـه کاهش استرس، التیام سطح انرژی و تقویت و استحکام استخوانها کمک می کند.
میوه ها و سبزیجات متنوع مصرف کنید
مصرف میوه و سبزیجات غیر از مصرف میوه‌ها و سبزیجات برای افزایش کیفیت شیر مادر، موجب می شود تا کودکان در آینده نیز نیز تمایل بـه خوردن آنها داشته باشند.
با این حال، مراقب غذاهای نفاخ و پر ادویه باشید، زیرا موجب ایجاد نفخ و دل درد نوزادان میشوند.
کلم، لوبیا، کلم بروکلی و حبوبات دراین دسته قرار می گیرند.
رفع نفخ شیر مادر با تغییر در رژیم غذایی امکانپذیر اسـت.
چربی های خوب مصرف کنید
مواد غذایی مانند آووکادو، زیتون، ماهی سالمون، آجیل و مغزهای خام سرشار از امگا ۳ و ۶ هستند.
شیر مادر؛ غنی از اسید چرب ضروری امگا ۳، DHA «اسید داکوشاکسانوئیک» اسـت.
مغز کودک تا سن سه سالگی رشد می کند و رشد مغز نیاز بـه DHA دارد.
برای خاطرجمعی از غنی بودن شیر از DHA، مصرف مکمل اسیدهای چرب ضروری DHA و ماهی‌های کم جیوه توصیه می شود.
پروتئین های خوب را فراموش نکنید
مواد غذایی مانند گوشت قرمز، حبوبات، تخم مرغ، ماهی، ماست، شیر و پنیر منبع غنی پروتئین هستند و اسید آمینه های ضروری برای رشد سالم و همه ی جانبه نوزاد را فراهم می کنند.
مادران نیز برای التیام و تقویت بدنی پس از زایمان نیاز بـه پروتئین دارند.
درنظر داشته باشید کـه نیاز بـه مصرف پروتئین در هنگام شیردهی بیش از زمان بارداری اسـت، زیرا مقدار زیادی از پروتئین جذب شده وارد شیر می شود.
در طی دوران شیردهی بدن روزانه بطور متوسط نیاز بـه ۱.۴ گرم پروتئین بـه ازای هر کیلو گرم وزن بدن دارد.
نقش مهم کلسیم را فراموش نکنید
کلسیم یکی از مهم ترین موادمعدنی در رشد نوزادان برای ساخت استخوانها و دندان‌های قوی اسـت.
بنابر این مادران شیرده بایستی محصولات غنی از کلسیم مانند شیر کم چرب و ماست، انواع پنیر سفید، سبزیجات دارای برگ سبز و محصولات غنی شده مثل غلات صبحانه غنی شده با سبوس استفاده کنند.
در دوران شیردهی بدن نیاز بـه مصرف ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم در روز دارد.
حضور آهن در رژیم غذایی ضروری است
از آنجایی کـه شیر مادر بطور طبیعی آهن کمی دارد، نوزاد برای برای تولید گلبولهای قرمز و برای تقویت سیستم ایمنی نیاز بـه آهن بیشتری دارد.
مصرف غذاهای غنی از آهن مانند گوشت بدون چربی، ماهی، مرغ و تخم مرغ بسیار مهم اسـت، زیرا بـه جذب آهن در بدن و نهایتا در شیر مادر کمک بسیاری میکند.
افزایش شیر مادر با مصرف غذاهای مناسب
مادران شیرده نیز از شیر دادن بـه نوزادان خود سود میبرند.
تعداد زیادی از ماداران خون کمتری را پس از زایمان از دست می دهند، انقباض رحم بهتری دارند و کاهش وزن و افسردگی پس از زایمان در آنان کم میشود.
هم چنین خطر ابتلا بـه سرطان پستان، بیماریهای قلبی عروقی و آرتریت روماتوئید کاهش مییابد.
سازمان بهداشت جهانی بـه حمایت از شیر مادر می پردازد تا زمانی کـه نوزاد بـه ۶ ماه برسد.
حجم و ترکیب شیر مادر با توجه بـه زمان روز، تناوب شیردهی و سن کودک تغییر میکند.
بنابر این برای مادران شیرده توجه بـه رژیم غذایی مهم اسـت.
از قدیم‌الایام تا بـه امروز استفاده از کمپرس‌های گرم، شیر، چای رازیانه، چای زیره و هم چنین سیر راهکاری برای افزایش شیر مادر بـه شمار می آید.
هم چنین مواد غذایی نظیر گالاکتوز ولاکتوز منجر بـه افزایش تولید شیر مادر و هم چنین کیفیت آن می شوند.
بلغور جو دوسر
بلغور جو دو سر میتواند بـه افزایش شیر مادر هم چنین کیفیت آن کمک نماید.
مصرف بلغور جو، تولید اکسی توسین «هورمونی کـه بـه فرآیند تولد، ارتباط مادر با نوزاد و تولید شیر کمک می نماید» را تحریک می نماید.
علاوه بر این مصرف بلغور جو مانع کم خونی ناشی از فقر آهن میشود، کـه این بیماری در مادران شایع اسـت.
یک کاسه بلغور جو دوسر گرم هم چنین غذای مطلوبی برای تعداد زیادی از زنان می باشد کـه از استرس و افسردگی پس از زایمان رنج میبرند.
بلغور جو کـه جزو غلات طبیعی بـه شمار می آید، ماده‌ی غذایی با فیبر بالا می باشد کـه آماده نمودن آن آسان بوده وهضم آن آسان اسـت.
نکته: از غذای آماده بسته بندی شده کـه حاوی مقدار بالایی نمک و شکر اسـت دوری کنید.
بادام:
بادام و سایر مغزها از قبیل گردو و بادام هندی برای مادران شیرده بسیار مفید هستند.
بادام دارای پروتئین، فیبر، ویتامین، موادمعدنی و آنتی اکسیدان‌هایی اسـت کـه برای سلامت کلی مادر و هم چنین نوزاد مهم می‌باشند.
بادام هم چنین منبعی غیر لبنی برای کلسیم بـه شمار می آید.
علاوه بر این چربی‌های اشباع نشده در بادام بـه شدن شیر مادر کمک میکند.
هم چنین بادام میان وعده سالمی اسـت کـه میزان سیر بودن شـما را بین وعده‌های غذایی حفظ می کند.
در روز ۵ یا ۶ شماره بادام خام مصرف نمائید، اما از مصرف بادام بو داده و شور را پرهیز کنید.
توجه: اگر سابقه آلرژی دارید بادام نخورید.
روغن نارگیل:
روغن نارگیل اصل نیز برای مادران باردار و شیره سالم مفید می باشد.
روغن نارگیل حاوی اسیدهای چرب ضروری از قبیل اسیدهای چرب امگا ۳ می باشد کـه وظیفه آن تولید هورمون‌های مسئول برای تولید شیر مادر اسـت.
در حقیقت این اسیدهای چرب ضروری، منجر بـه افزایش شیر مادر و هم چنین غنی‌تر و مغذی‌تر شدن آن می شود.
علاوه بر این روغن نارگیل دارای خواصی میباشد کـه بـه تقویت سیستم ایمنی کمک می کند و می تواند انرژی بالایی را برای مادر جهت مراقبت از نوزاد فراهم نماید.
مادران شیرده باید روزانه ۱ تا ۳ قاشق غذاخوری روغن نارگیل بخورند.
یک راه دیگر برای استفاده از روغن نارگیل، افزودن آن بـه سس سالاد میباشد.
پرتقال:
ویتامین C موجود در پرتقال برای تولید و افزایش شیر مادر مهم اسـت.
مطالعه‌ای چاپ شده درسال ۲۰۰۲ عنوان کرد کـه ویتامین C موجود در شیر مادر، بـه صورت چشمگیری با مصرف ویتامین C توسط مادر در ارتباط اسـت.
این مطالعه نشانگر نیاز بـه افزایش مصرف سبزیجات و میوه‌های حاوی ویتامین C در مادران شیرده اسـت.
پرتقال هم چنین دارای دیگر مواد مغذی از قبیل ویتامین A و B، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر اسـت.
پرتقال برای تقویت سیستم ایمنی و دوره نقاهت پس از بارداری بسیار مهم و مفید می باشد.
سعی کنید در دوران شیردهی ۲ لیوان آب پرتقال در روز بنوشید.
برای گرفتن نتیجه‌ای بهتر، آب پرتقال غنی شده با کلسیم بنوشید.
نکته: همراه با آب پرتقال، آب، سوپ و شیر برای حفظ هیدراته بدن بنوشید.
تخم مرغ:
این ماده غذایی خوشمزه برای مادران شیرده مهم اسـت.
تخم مرغ دارای پروتئین، لوتئین، ویتامین B12 و D، ریبوفلاوین، فولات و کولین اسـت.
مطالعه ۲۰۱۳ چاپ شده در مجله آمریکایی روانپزشکی نشان می دهد کـه افزایش مصرف کولین در دوران بارداری و شیردهی از نوزاد در برابر بیماریهای آتی با تقویت رشد طبیعی مغز محافظت می نماید.
پیش از این مطالعه چاپ شده درسال ۲۰۰۹ نشان داد کـه مصرف کولین در کودکان، مردان، زنان و زنان باردار زیر سطح مصرف کافی اعلام شده توسط موسسه دکتری اسـت.
زرده تخم مرغ یکی از مواد غذایی غنی از ویتامین D می باشد کـه برای نوزادان مهم اسـت.
پروتئین مناسب در تخم مرغ دارای تعادل کامل از تمامی هشت اسید آمینه ضروری اسـت.
مصرف دو شماره تخم مرغ را در برنامه غذایی روزانه خود قرار بدهید.
ماهی سالمون
مصرف ماهی بـه خصوص ماهی سالمون، باید در برنامه غذایی زنان باردار و هم چنین مادران شیرده قرار بگیرد.
سالمون منبع غنی پروتئین و DHA اسـت؛ «نوعی اسید چرب امگا ۳ کـه جهت توسعه سیستم عصبی نوزاد مهم می باشد.»
سالمون هم چنین حاوی ویتامین D اسـت کـه تعداد زیادی از زنان بـه کمبود آن در بدن خود دچار هستند.
مصرف سالمون در طول بارداری منجر بـه افزایش شیر مادر و کیفیت آن در اوایل دوران شیردهی می شود.
خوردن ۲ ماهی سالمون در هر هفته در طول بارداری، تامین اسیدهای چرب مهم را برای نوزاد التیام می‌بخشد.
هویج:
در طول دوران بارداری و شیردهی، زنان باید بـه مواد غذایی حاوی ویتامین A از جمله هویج دسترسی داشته باشند.
هدف ویتامین A رشد سالم جنین و نوزاد، همراه با رشد ریه و بلوغ جسمانی او میباشد.
اهمیت بتا کاروتن بعنوان منبع ویتامین A برای زنان باردار و شیرده باید مد نظر قرار گیرد.
اسفناج:
اسفناج و هم چنین دیگر سبزیجات سبز برگ از قبیل کلم پیچ، برگ چغندر و کلم بروکلی برای مادران شیرده ضروری هستند.
ویتامین A موجود در اسفناج منجر بـه رشد سالم نوزاد می شود.
در حالی‌کـه آنتی اکسیدان آن سیستم ایمنی نوزاد را نیز تقویت می نماید.
حتی اسفناج منبع غنی غیرلبنی کلسیم برای مادران گیاهخوار بـه حساب می آید.
این سبزی برگ‌دار هم چنین حاوی فولات می باشد کـه مصرف آن در دوران بارداری مانع بوجود آمدن نقص‌های متعدد بـه هنگام تولد میشود.
علاوه بر این، اسفناج برای زنانی کـه خون زیادی را در زایمان از دست داده یا سزارین نموده‌اند مفید می باشد.
توصیه می شود کـه مادران شیرده اسفناج پخته مصرف نمایند.
دعا برای ازدیاد شیر مادر
به جهت زیاد شدن شیر مادر و لطف پروردگار و هدیه پروردگار به نوزاد، ابتدا نیت کند و با اخلاص تمام و ایمان و اعتقاد قلبی به پروردگار در ایام سعد و نیک و خارج از قمر در عقرب آیه شریفه پانزدهم از سوره مبارکه محمد (ص) را با رعایت اداب و شرایط در کاغذ بدون خط (ترجیحا با گلاب و زعفران) نوشته و در ظرفی از آب پاک بیندازد و آنرا هم بزند و سپس مادر نوزاد در سه نوبت بیاشامد.
دعا برای ازدیاد شیر مادر
متن دعای افزایش شیر مادر:
[فِیهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِّن لَّبَنٍ لَّمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّهٍ لِّلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى]
ان شاءالله بعد از انجام این اعمال به لطف خدا شیر مادر افزون می گردد.
و در حاشیه منهاج سمنانی (ره) و تسهیل الدواء است که به جهت زیاد شدن شیر زن مرضعه (شیرده) این آیه شریفه را بنویسد و بشوید و آن زن بخورد شیر او بسیار میگردد:
(ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِکَ فَهِیَ کَالْحِجَارَهِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَهً ۚ وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَهِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ ۚ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ) (سوره مبارکه بقره ، آیه ۷۴).
صاحب جامع الادعیه آورده که از مولایمان حضرت امام ابی عبد الله جعفر بن محمد الصادق (ع) منقول است که سوره مبارکه (حجر) را به زعفران بنویسد و به زنی دهد که شیر او کم باشد پس شیر او زیاد میگردد ان شاء الله تعالی .
مفاتیح الحاجات ، تصحیح سید محمدرضا غیاثی.
برای اینکه شیر مادر زیاد بشه چی بخوریم
رازیانه:
این گیاه به عنوان تقویت‌کننده تولید شیر در بدن مادر شناخته شده است.
بذر این گیاه از مواد قویتری تشکیل شده و قرن‌هاست توسط خانم‌ها به عنوان ماده‌ای برای تولید شیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رازیانه سرشار از ترکیباتی مانند آنتول، دیانتول و فوتوآنتول است که هورمون‌ها را تغییر می‌دهد.
بر اساس مطالعات، این ترکیبات دارویی می‌توانند تولید استروژن و پرولاکتین را – که برای تولید شیر لازم است – تحریک کنند.
رازیانه را می‌توانید به صورت خام یا پخته (مثلا بخارپز) مصرف کنید.
به توصیه کارشناسان، رازیانه باید تنها ۲ بار در هفته یا یک هفته در میان مصرف شود.
برای اینکه شیر مادر زیاد بشه چی بخوریم
شنبلیله:
این گیاه یک مولد طبیعی شیر است که مجاری سینه را برای تولید شیر بیشتر باز میکند.
براساس مطالعات، از شنبلیله برای تولید شیر در کوتاه مدت استفاده میشود. اما استفاده طولانی مدت از آن خطری ندارد.
خانم‌ها ممکن است تا زمانی که شیر کافی داشته باشند، به مصرف شنبلیله ادامه دهند.
زردچوبه:
زردچوبه نیز خاصیت تولید شیر دارد و میتواند به عنوان ماده ضدالتهاب نیز مورد استفاده قرار گیرد.
کنجد: دانه‌های درشت و تیره رنگ کنجد در کشورهای آسیایی برای افزایش شیردهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سبوس‌های رنگ روشن کنجد نیز بسیار موثر بوده و به آسانی هضم میشوند.
زردآلو:
توصیه میشود برای تقویت تولید شیر، زردآلو را به برنامه غذایی خود اضافه کنید.
زردآلو سرشار از ویتامین C و دیگر ویتامینهای مفید برای نوزاد شماست.
هویج و چغندر:
این سبزیجات قرمز رنگ سرشار از بتاکاروتن هستند که برای افزایش شیر سودمند است.
هویج به عنوان یک سبزی شیرساز٬ حاوی روغن‌های فرار و فیتواستروژن است.
سبزیجات سبز:
سبزیجاتی که به رنگ سبز تیره هستند از دیگر خوراکی‌های توصیه شده برای افزایش تولید شیر مادر هستند چون املاح٬ ویتامین ها٬ آنزیم‌ها و فیتواستروژن فراوانی دارند.
اسفناج و برگ چغندر با افزایش شیر مادر و ایمنی بدن کودکان کمک می کند، همچنین اسفناج و چغندر برگ حاوی عوامل میکروب زدا می باشد.
جعفری:
گیاهی است که به تولید شیر کمک میکند.
سیر:
سیر به خواص دارویی مشهور است و ید طولایی در تولید شیر دارد اما باید در حد تعادل مصرف شود چرا که عده‌ای از مردم تحمل اندکی نسبت به مصرف آن دارند.
بر اساس مطالعات انجام شده٬ نوزادانی که مادران آنها در دوران شیردهی سیر مصرف می‌کنند٬ درک بهتری دارند و با ولع بیشتری شیر می‌خورند.
زنجبیل:
برای درمان شیردهی کم مادران سودمند است.
بنشن‌ها و غلات:
این مواد سابقه طولانی در تولید شیر دارند.
مشهور‌ترین غلات در این زمینه شامل جو دوسر٬ ارزن و برنج هستند.
بنشن‌هایی که باید در رژیم غذایی مادر گنجانده شوند نیز شامل نخودچی و عدس هستند.
مغزها:
مغزهایی مانند بادام در تولید شیر نقش دارند. مغزهای خام بر انواع نمک سود شده یا بو داده اولویت دارند.
چربی‌ها و روغن‌ها:
چربی‌های سالم نقش حیاتی در متابولیسم عصبی و سلولی ایفا می‌کنند.
هر نوع چربی که مادر مصرف میکند بر محتوای چربی شیر او تاثیر می‌گذارد.
مطمئن شوید چربی‌های مضر مانند روغن هیدروژنه سبزیجات و اسیدهای چرب ترانس را از برنامه غذایی خود حذف کرده‌اید.
جو دوسر:
جو دوسر یکی از مغذی‌ترین خوراکی‌هایی است که حاوی پروتئین٬ ویتامین٬ مواد معدنی و عناصر دیگری است که اعصاب را تغذیه کرده و متابولیسم چربی را تقویت می‌کنند و روحیه را بالا میبرند.
مصرف جو دوسر نیز یکی دیگر از روش‌های بالقوه تقویت ذخیره شیر مادر است.
به عقیده برخی کارشناسان٬ جو دوسر موجب افزایش شیر مادر میشود چون سرشار از آهن بوده و آرام‌بخش است و با بسیاری از خوراکی‌های شیرساز دیگر خواص مشترک دارد.
جو دوسر نیز دارای خاصیت ضد افسردگی و ضد اسپاسم بوده و تعریق را افزایش می‌دهد.
بادام:
امگا ۳ موجود در بادام موجب افزایش هورمون شیردهی و در نتیجه شیر مادر می شود.
برگ ریحان :
برگ ریحان اثر آرام بخشی دارد و در افزایش شیر مادر موثر است، همچنین این سبزی به افزایش ایمنی بدن کودک و مادر کمک می کند.
دانه کنجد:
دانه‌های کنجد نه تنها به طرز عجیبی شیر مادر را افزایش می‌دهند بلکه منبع غنی کلسیم هستند که سبب رشد مو و استخوان‌های کودک میشوند.
علاوه بر این شما در زمان شیردهی به مقدار بیشتری کلسیم نسبت به مواقع دیگر نیاز دارید و با خوردن دانه‌های کنجد می‌توانید کلسیم مورد نیاز بدن را تامین کنید.
دانه کنجد را در لیوان شیر بریزید، همراه با سالاد و ماست میل کنید یا آن را خالی خالی نوش جان کنید.
مارچوبه:
یکی از موثرترین مواد غذایی که شیر مادر را زیاد میکند سبزی مارچوبه است.
مارچوبه سرشار از فیبر و ویتامینهای A و K است که به تحریک هورمون‌هایی که مسئول شیردهی هستند شیر را افزایش می‌دهد.
مارچوبه را به آرامی و روی شعله ملایم گاز بخارپز کنید و در وعده‌های غذایی روزانه همراه با سایر خوراکی‌ها بگنجانید.
برنج قهوه‌ای:
برخی تحقیقات حاکی از آن است که برنج قهوه‌ای برای افزایش شیر بسیار مفید است.
برنج قهوه ای هورمون‌های مسئول تولید شیر را تحریک کرده و از این طریق باعث افزایش شیر مادر میشود.
برنج قهوه ای را مثل برنج معمولی دم کنید و با انواع مواد غذایی میل کنید.
عدس سبز:
عدس سبز یکی از مفیدترین مواد غذایی روی کره زمین و سرشار از انواع مواد معدنی، ویتامینها، فیبر و پروتئین است.
عدس سبز نه تنها سلامت بدن را تضمین میکند، سبب تعادل وزن و ساعات سیری طولانی میشود بلکه شیر مادر را هم افزایش می‌دهد.
ماهی قزل آلا:
این ماهی سرشار از EFA (اسیدهای چرب ضروری) و امگا ۳ بوده که برای مادران شیرده این مواد ضروری محسوب می شود.
همچنین ماهی قزل آلا به بالا رفتن سطح هورمون شیردهی در مادران باردار کمک و شیر مادر را سرشار از مواد مغذی می کند.
علت کم بودن شیر مادر
استراحت ناکافی مادر:
این موضوع یکی از دلایل مهم در کاهش شیر مادر می باشد و وقتی که شما نوزادی دارید که شب ها به راحتی نمی خوابد قطعا استراحت کافی نخواهید داشت.
باید برای این منظور سعی کنید شب ها زودتر بخوابید (خواب بین ساعات ۱۰ تا ۲ بیش از ۳ برابر موثرتر از بقیه ساعات شب است!) و از طرفی حتما سعی کنید روزها چرت بزنید.
علت کم بودن شیر مادر
مشکلات هورمونی مادر:
مشکلاتی مانند سندرم پلی کیستیک تخمدان، دیابت، تیروئید بالا یا پایین ، فشار خون بالا یا مشکلات هورمونی باعث سخت باردار شدن می شود.
هر یک از ابن عوامل باعث تولید کم شیر می شود زیرا تولید شیر به سیگنال های هورمونی فرستاده شده به سینه وابسته است.
در برخی موارد با درمان مشکل می توان تولید شیر را افزایش داد اما مصرف شیر خشک نیز لازم است.
مشاور شیردهی نیز به شما کمک می کند.
قرص های زردی یا هنگام زایمان:
مادر هیچگاه به این نکته توجه نمی کند که قرص های استفاده شده در هنگام درد زایمان بر توانایی نوزاد در شیر خوردن تاثیر می گذارد.
مطالعات نشان می دهد تاثیر قرص ها تا یک ماه باقی می ماند.
زردی نوزاد باعث خوابالو بودن نوزاد می شود بنابراین برای شیر خوردن بیدار نمی شود.
در این حالت باید شیر را بدوشید.
هنگامی که زردی برطرف شد و قرص ها از سیستم بدن نوزاد خارج شد می توانید به خوبی به او شیر بدهید و به شیر دوشیدن نیز نیازی نیست.
داشتن استرس و مصرف دیرموقع آب:
اینکه در زندگی استرس داشته باشید یا دور و بر شما خیلی شلوغ باشد یکی از دلایل کاهش شیر است.
از طرفی یک نکته مهم این است که برخی مادران شیرده به موقع آب نمی خورند و منتظر می مانند تا حسابی تشنه شوند.
شاید باور نکنید ولی این موضوع تاثیر مستقیم بر میزان شیردهی دارد.
استفاده از قرص های هورمونی ضد بارداری:
با اینکه در بعضی مادران با مصرف قرص های ضدبارداری در دورهی شیر دهی به نوزاد ، تغییری در تولید شیرشان ایجاد نمی شود اما در بعضی افراد کاهش شیر اتفاق می افتد.
این کاهش در بیشتر موارد زمانی اتفاق می افتد که مصرف قرص پیش از چهار ماهگی نوزاد شروع شود.
اولین راه افزایش شیر قطع مصرف قرص است اما حتما با پزشک خود مشورت کنید.
بعضی مادرها به مکمل های گیاهی یا شیردوش برای افزایش شیر نیاز دارند.
مصرف قرص یا داروی گیاهی خاص:
پسودوافدرین و بروموکریپتین و مریم گلی، جعفری و نعناع بر تولید شیر تاثیر می گذارند.
اگر با مصرف یکی از این موادغذایی تولید شیر کاهش یافت با پزشک صحبت کنید تا جایگزینی برای این مواد به شما ارائه کند.
افزایش شیردهی و استفاده از شیردوش باعث افزایش تولید شیر می شود.
ناتوانی نوزاد در شیر خوردن:
ممکن است نوزاد موقع شیر خوردن نتواند به درستی مک بزند.
ممکن است غشای نازک انتهای دهان زبان را سفت گرفته باشد بنابراین نوزاد نمی تواند به درستی مک بزند.
در بیشتر موارد این غشا را می توان دید اما در برخی موارد غشا انتهای زبان است و به سختی دیده می شود.
برای بررسی آن به ملاحظه زبان نوزاد بپردازید.
ببینید می تواند زبان را خارج کند یا هنگام گریه زبان با سقف دهان تماس دارد یا خیر.
اگر نوزاد مشکل داشته باشد پزشک غشا را جدا می کند و شیر خوردن نوزاد به سرعت بهبود می یابد.
مشکلات دیگر نیز باعث سخت شیر خوردن می شوند بنابراین اگر فکر می کنید نوزاد مشکل دارد با پزشک صحبت کنید.
عمل جراحی مادر:
مادرانی که می خواهند عمل جراحی سینه انجام دهند باید عمل آنها نزدیک به زمان زایمان نباشد.
عمل جراحی سینه ممکن است به خاطر بیماری یا برای زیبایی انجام شود.
بزرگ کردن یا کوچک کردن سینه ها امری رایج است.
سوراخ کردن نوک سینه نوعی عمل جراحی است که به کانال های شیر در نوک سینه آسیب می رساند.
تاثیر عمل جراحی بر شیردهی بستگی به مدت زمان عمل، نوع عمل، فاصله بین عمل و زایمان و آسیب وارده بر سینه دارد.
برخی خانم ها که عمل بزرگ کردن سینه انجام داده اند شیردهی را بدون مشکل انجام می دهند.
سایرین به مکمل و شیر خشک نیاز دارند.
شیر ندادن به نوزاد در شب:
درست است که پزشکان، شیر ندادن به نوزاد در خواب و کمتر بیدار کردن او در طول شب را توصیه می کنند اما این مسئله علاوه بر اینکه در برخی نوزادان باعث کاهش وزن می شود باعث کم شدن شیر مادران میگردد.
بدون شیردهی در طول شب سینه ها شروه به چکه کردن می کنند.
مقدار پرولاکتین در طول شیردهی شب بیشتر است بنابرابن کاهش پرولاکتین باعث چکه کردن شیر می شود.
در برخی مادرها شیردهی شب باعث افزایش تولید شیر می شود بنابراین لازم است.
اگر با قطع شیردهی در شب، شیر شما کم شده است بهتر است از دو بار شیردهی در شب استفاده کنید.
برنامه ریزی برای شیردهی و استفاده از پستانک بین وعده های شیردهی:
سینه شما شیر را به طور مرتب تولید می کند اما سرعت تولید شیر به خالی بودن سینه بستگی دارد.
تولید شیر زمانی انجام می شود که سینه در حال خالی شدن است.
هنگامی که به طور مرتب و با فاصله های منظم به نوزاد شیر نمی دهید، سینه مدتی طولانی پر خواهد بود.
بنابراین تولید شیر کاهش می یابد.
در ابن حالت نوزاد نیز کمتر شیر می خورد و تولید شیر به طور پیوسته کاهش می یابد.
بافت های نامناسب غده ای:
بافت های نامناسب غده ای در سینه مادران باعث کم شدن شیر مادر می گردد.
سینه های برخی خانم ها به درستی برای تولید شیر آماده نمی شود و کانال های کافی شیر برای سیر کردن نوزاد ندارند.
کانال ها در هر بارداری تشکیل می شوند و شیردهی رشد کانال ها و بافت ها را تحریک کرده و در نوزاد دوم و سوم مشکل کم بودن شیر کاهش می یابد.
برای افزایش تولید شیر می توانید از روش های مختلف استفاده کنید اما باید از شیر خشک نیز استفاده کنید.
مقدار کم شیر نیز باعث افزایش سیستم ایمنی بدن جنین و رشد مغز و مواد مغذی می شود.
تغذیه کمکی با شیر خشک:
مادران باید توجه داشته باشند که در دو هفته اول بارداری استفاده از شیر خشک در کنار شیر مادر باعث کاهش تولید شیر می شود.
در واقع مقدار شیر تولیدی و ظرفیت سینه به مقدار شیر خروجی در ابتدای زایمان بستگی دارد.
اگر شیر کمتری در ابتدا خارج شود سینه ظرفیت خود را پایین می آورد و شیر کمتری تولید می کند.
هنگامی که به نوزاد شیر خشک می دهید شیر کمتری از سینه می خورد بنابراین سینه شیر کمتری تولید می کند.
اگر استفاده از شیر خشک ضروری است شیردوشی باعث افزایش شیر می شود.
بوی بد شیر مادر
به گفته یک متخصص طب سنتی، مادران شیرده علاوه بر اینکه باید آگاهی های لازم برای سیرکردن شیرخوار خود را کسب کنند، کیفیت شیر خود را نیز باید مورد توجه قرار دهند تا در صورت رقیق، کم حجم یا بوی نامطبوع بتوانند با اصلاح برنامه غذایی خود، کیفیت شیرشان را افزایش دهند.
بوی بد شیر مادر
برای اصلاح شیر بدبو مصرف مقدار کمی سرکه همراه غذاها، ورزش معتدل، شست وشوی بدن با آب گرم و پرهیز از غذاهای بودار توصیه می شود.
